Nurty anarchizmu

Nurty anarchizmu stanowią zbiór doktryn politycznych i ruchów społecznych powstałych na bazie ideologii anarchizmu, przy czym każda z nich cechuje się niechęcią wobec władzy i odrzuca wszelkie mimowolne, przymusowe formy hierarchii. Anarchizm wzywa do zniesienia państwa, które uważa za niepożądane, niepotrzebne i szkodliwe. Jest zwykle stawiany jako wolnościowe skrzydło ruchu socjalistycznego i ma historyczne powiązania z antykapitalizmem i socjalizmem^[1].

Zwolennicy anarchizmu opowiadają się za bezpaństwową organizacją społeczeństwa opartą na niehierarchicznych^[2][3][4] i dobrowolnych stowarzyszeniach^[5][6]. Jednak anarchistyczne szkoły myślenia mogą się zasadniczo różnić, wspierając postawy od skrajnego indywidualizmu po kompletny kolektywizm^[7]. Odłamy anarchizmu często dzielono na kategorie anarchizmu społecznego i anarchizmu indywidualistycznego^[8][9][10].

Większa część anarchistycznej ekonomii i filozofii prawa odzwierciedla antyautorytarne, antyetatystyczne i wolnościowe interpretacje radykalnej lewicy oraz socjalistycznej polityki, takiej jak komunizm, kolektywizm, wolny rynek, indywidualizm, mutualizm, partycypizm i syndykalizmu^[11]. Według Ruth Kinna, w pewnym momencie „kolektywistyczne, komunistyczne, liberalne i indywidualistyczne nurty myśli, z których anarchiści czerpali inspirację, zaczęły nabierać coraz bardziej charakterystycznych cech, doprowadzając tym samym do powstanie szeregu szkół anarchistycznych”^[12].

Antropolog David Graeber zauważył, że jak szkoły marksistowskie w dużej części miały założycieli (np. leninizm, trockizm, maoizm), tak szkoły anarchizmu „prawie zawsze wyłaniają się z jakiejś organizacji lub formy praktyki”, przywołując anarchosyndykalizm, anarchizm indywidualistyczny czy platformizm jako przykłady^[13].